W 2021 r. dzięki wsparciu finansowemu Fundacji PGE, Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Stargardzie zrealizowało projekt: „Dare est docere reddere…” („Dawać znaczy uczyć odwzajemniania”). Jego przedmiotem był zakup eksponatu muzealnego tj. dzwonu z 1735 r. pochodzącego z fundacji związanego ze Stargardem Wilhelma Vossa.

WILHELM VOSS

Wilhelm Voss urodził się 14 grudnia 1659 r. w Stargardzie. Prawdopodobnie w 1677 r. rozpoczął naukę w miejscowym Collegium Gröningianum, a trzy lata później przeniósł się do Gimnazjum Królewskiego w Szczecinie. W 1681 r. wyjechał na studia prawnicze do Królewca. Dalszą naukę kontynuował na Uniwersytecie w Greifswaldzie, gdzie w 1687 r. uzyskał stopień licencjata. W 1703 r. król szwedzki Karol XII (1682-1718) mianował go nadwornym adwokatem w Greifswaldzie. W 1715 r. przeszedł na służbę króla pruskiego Fryderyka Wilhelma I (1688-1740) i wówczas otrzymał stanowisko nadwornego urzędnika skarbowego w Stargardzie.

TESTAMENT

W zachowanych źródłach archiwalnych Voss jawi się jako osoba zamożna. Oprócz kamienicy nieopodal stargardzkiego Rynku posiadał grunty poza obrębem murów miejskich oraz bogatą bibliotekę. W listopadzie 1733 r. Voss „będąc świadomym kruchości życia i nie chcąc być zaskoczonym przez śmierć” spisał testament. Zmarł 8 września 1735 r.

Z testamentu wiadomo, że Wilhelm Voss większość swojego majątku zapisał swojemu rodzeństwu. Poczynił też zapisy, dzięki którym założono przytułek dla ubogich oraz powiększono zbiór biblioteczny miejscowego Collegium Gröningianum. Na przytułek dla czterech stargardzkich mieszczan lub mieszczek przeznaczony został dom wraz z ogrodem i łąką, znajdujący się w pobliżu Bramy Wałowej, nad Małą Krąpielą i przy drodze na Strachocin. W tym miejscu miał zawisnąć dzwon upamiętniający fundatora.

DZWON

Prace związane z odlaniem dzwonu zostały ukończone 28 grudnia 1735 r. Jego twórcą był znany szczeciński ludwisarz – Johann Heinrich Scheel (zm. 1770 r.). Urodził się on i początkowo pracował
w Kołobrzegu. Ze Szczecinem był związany od 1734 r., kiedy przejął odlewnię po ludwisarzu Johannie Heinrichu Schmicie. Odlane przez niego dzwony znajdowały się w wielu miejscach na Pomorzu,
w północno-wschodniej Brandenburgii i wschodniej Meklemburgii.

MUZEALNY EKSPONAT

MAH w Stargardzie jest samorządową instytucją kultury prowadzoną przez Gminę Miasto Stargard. Najcenniejszą część zbiorów muzeum stanowi, nieustannie tworzona od wielu lat, kolekcja muzealiów związanych z historią Stargardu. Zakupiony dzwon będzie prezentowany na wystawie stałej „Stargard – miejsce z historią. Stargard od czasów późnego średniowiecza do lat 20. XX wieku” w Bastei (obiekt MAH w Stargardzie).

Oprac. MAH w Stargardzie