To pierwszy przykład zachowanej zabudowy tylnej części działki mieszczańskiej z XIV wieku w Stargardzie. Wcześniejsze prace archeologiczne, które przeprowadzono w innych częściach miasta, nie przyniosły konkretnych rezultatów. Powodem były rozmaite niwelacje terenu na przestrzeni wieków oraz struktura danego miejsca, w którym takie konstrukcje nie miały szans na przetrwanie.

Podczas prac udało się zarejestrować relikty dwóch budynków. Prawdopodobnie jeden z nich mógł spełniać funkcję gospodarczą, co do drugiego, pozostają spekulacje. Odkryte pale (zachowana długość niektórych do 2,4 m), związane z budynkiem gospodarczym w większości przypadków były ścięte na płasko i umieszczone w gruncie w przygotowanym wkopie. Dwa pale były zaciosane i wbite bez przygotowywania wkopu. Pale stanowiły część konstrukcyjną, podtrzymujące prawdopodobnie dach i/lub ściany. Zachowała się dobrze północna ściana budynku (wysokość do 80 cm), zbudowana z poziomo ułożonych desek, wzmacnianych pionowymi belkami.

Relikty drugiego z budynków reprezentowane są przez pozostałość podłogi, wykonanej z desek (szerokość do 40 cm, długość do 3 m). Elementy ułożono równolegle na dwóch legarach. W deskach zarejestrowano zaczopowane otwory, jednak nie związane one były z innymi elementami tej konstrukcji. Prawdopodobnie deski, jak i inne elementy budynku, zostały wykorzystane wtórnie. Trudno dokładnie stwierdzić jaka była jej długość i szerokość, a tym samym wielkość drugiego budynku. Istotne w przypadku tego pomieszczenia jest pięć kamieni (średnica do 40 cm) ułożonych w jednej linii na osi W-E. Odległość między nimi wynosiła ok. 30-40 cm. Kamienie odkryto przy profilu N wykopu. Zapewne kamienie te służyły pierwotnie jako baza pod drewniane filary podtrzymujące konstrukcję budynku. Ze względu na granicę wykopu nie wiemy jak wyglądała sytuacja z drugiej strony kamieni.

Wnętrze budynku, jak i cały badany obszar, wypełnione było różnymi warstwami, wśród których przeważała warstwa organiczna – mierzwa. To właśnie w niej odkryto ok. 200 przedmiotów. Najliczniej reprezentowane są przedmioty skórzane, głównie buty (wysokie, niskie, dziecięce, dla dorosłych), fragmenty pasów oraz pochewki na noże. Odkryto znaczne ilości fragmentów misek i talerzy drewnianych, w tym kompletny talerz o średnicy 30 cm. W dobrym stanie zachowały się także przedmioty metalowe. Ciekawym tego przykładem są elementy rzędu końskiego: wędzidło, strzemię, podkowy oraz narzędzia: młotek i oskard. Na uwagę zasługuje kompletny grzebień tkacki wykonany z poroża. Wymienione przedmioty oraz pozyskane fragmenty ceramiki (ceramika siwa, czerwona, kamionka) pozwalają datować wstępnie znalezisko na XIV stulecie. Szczegółowe datowanie konstrukcji drewnianych można będzie określić po uzyskaniu wyników analizy dendrochronologicznej (pobrano 43 próby) elementów konstrukcji.

Odkryte relikty przy ulicy Grodzkiej w Stargardzie przyniosły kolejne informacje, które uzupełniają historię miasta. Po lokacji Stargardu (w 1243 r. lub 1253 r.) nastąpiły zmiany urbanistyczne, które doprowadziły do podziału obszaru ówczesnego miasta na kwartały w układzie szachownicowym. Zaczęto następnie wydzielać parcele a następnie je zagospodarowywać. Możemy domniemywać rozmaitych zmian związanych z przebudową budynków, jak i z wykorzystaniem elementów drewnianych, pierwotnie niekiedy o innym zastosowaniu.

Obszar całego stargardzkiego Starego Miasta skrywa pod ziemią jeszcze wiele tajemnic, które czekają na odkrycie. Badania archeologiczne na ulicy Grodzkiej przyczyniły się do uzmysłowienia jak rozmaita historia drzemie pod płaszczem współczesnego miasta. Wszelkie informacje, które udało się wydobyć w trakcie prac wykopaliskowych, stały się istotnym elementem poznania, chociażby pobieżnie, codzienności tego hanzeatyckiego ośrodka.


PODPISY POD FOTOGRAFIE:

- Fot. 1 – Wykop archeologiczny z odsłoniętymi częściowo reliktami XIV-wiecznej drewnianej zabudowy. Fot. Karol Kwiatkowski – Muzeum w Stargardzie

- Fot. 2 – Drewniana podłoga z ułożonych desek. Fot. Karol Kwiatkowski – Muzeum w Stargardzie

- Fot. 3 – Grzebień długi. Fot. Karol Kwiatkowski – Muzeum w Stargardzie