Początek II wojny światowej, za który uznaje się agresję Niemiec na Polskę, wyznacza moment zakładania pierwszych obozów jenieckich na obszarze niemieckiej prowincji Pommern. Wraz z rozwojem wojny trafiali tutaj żołnierze kolejnych armii. Od 1941 r. wśród jeńców wojennych byli także żołnierze i obywatele Królestwa Jugosławii. Wśród nich znaczącą większość stanowili Serbowie. W czasie II wojny światowej do niemieckiej niewoli dostało się około 240 000 Jugosłowian (głównie Serbów). W maju 1944 r. w niewoli miało przebywać 128 559 Jugosłowian.

Wystawa podzielona została na kilka sekwencji. Pierwszą z nich stanowią portrety jeńców namalowane przez Branko Kovačevića. Przez kilkadziesiąt lat po wojnie były one przechowywane najpierw przez Sylwestra Woźniaka, który w czasie wojny był robotnikiem przymusowym, a potem przez jego synową, Janinę Woźniak. Kiedy stargardzkie Muzeum otrzymało informację o tych pracach, stanęliśmy przed trudnym, ale ważnym zadaniem ich identyfikacji. Całe szczęście malarz nie tylko sygnował prace, ale i na odwrocie dwóch z nich zamieścił swój adres: „Akademischer Maler, Branko Kovačević, Užice, Serbien – Jougoslawien”. Ku naszemu zaskoczeniu liczące dzisiaj około 60 000 mieszkańców Užice, miasto w Serbii leżące w okręgu zlatiborskim, w pobliżu granicy z Bośnią i Hercegowiną, było miejscem gdzie B. Kovačević pracował i tworzył także po wojnie. Niestety malarz zmarł w 1999 r., choć muzealnicy z Užic pamiętają go do dzisiaj. Niewątpliwie portrety te należy wiązać z jego pobytem w Oflagu 65 Barkenbrügge, choć nie wiemy, ile z tych obrazów powstało w tym obozie.

Druga część wystawy omawia obecność serbskich jeńców wojennych w obozach usytuowanych w II OW. Trzecia sekwencja poświęcona jest zmarłym jeńcom serbskim, których pochowano na Międzynarodowym Cmentarzu Wojennym w Stargardzie.

Na wystawie wykorzystano materiały pochodzące ze zbiorów następujących osób, stowarzyszeń i instytucji:

JANINA WOŹNIAK

SLOBODAN KOVAČEVIĆ

NARODNI MUZEJ UŽICE

DEUTSCHE DIENSTELLE (WASt) W BERLINIE

ZAJEDNICA UDUŽENJA ŽRTAVA DRUGOG SVETSKOG RATA SRBIJE, BEOGRAD

CENTRALNE MUZEUM JEŃCÓW WOJENNYCH W ŁAMBINOWICACH OPOLU

ANDRZEJ SZUTOWICZ

PAWEŁ SŁOMIAN

RADOVAN PROTIČ

DARIUSZ CZERNIAWSKI

MUZEUM ARCHEOLOGICZNO-HISTORYCZNE W STARGARDZIE

Pomocy merytorycznej udzielili także:

VOJNI MUZEJ BEOGRAD

ISTORIJSKI MUZEJ SRBIJE BEOGRAD

Kurator wystawy: Jolanta Aniszewska

Otwarcie wystawy: 7 listopada 2013

Zakończenie wystawy: 26 stycznia 2014